Ο Τάκης Αλεξανδράκης στο laconialive.gr

Βράδυ στο κέντρο της Σπάρτης. Στα γραφεία του Σωματείου Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες Νομού Λακωνίας το μάθημα μόλις έχει τελειώσει. Ο πρόεδρος του σωματείου, Τάκης Αλεξανδράκης, ολοκληρώνει τη διόρθωση των τελευταίων ασκήσεων πάνω στην εκμάθηση της γραφής και ανάγνωσης τυφλών. Η συζήτησή μας ξεκινά. Μέσα σε λιγότερο από μία ώρα, με έναν λόγο μεστό και συγκροτημένο που ελάχιστοι διαθέτουν, θα μας έχει κάνει κοινωνούς των κυριοτέρων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία, θα σκιαγραφήσει υλοποιήσιμες λύσεις για τη βελτίωση της καθημερινότητας και πάνω απ’ όλα θα καταδείξει με τον πιο εύγλωττο τρόπο πως όταν διεκδικείς με μαχητικότητα και αξιοπρέπεια τα αυτονόητα δικαιώματά σου δεν βγαίνεις ποτέ χαμένος.
Η Σπάρτη είναι μια πόλη φιλική στα άτομα με αναπηρία; Από πλευράς κοινωνικής αποδοχής, εγώ δεν έχω αντιμετωπίσει ιδιαίτερα προβλήματα. Βέβαια έχω και μια οικογένεια που βοήθησε πάρα πολύ σ’ αυτό το θέμα, δεν με περιόρισε. Δεν νομίζω ότι είναι δύσκολη η αποδοχή από την κοινωνία της Σπάρτης κάποιων ανθρώπων με ιδιαιτερότητες. Όσο όμως εύκολο μπορεί να είναι αυτό, τόσο δύσκολο είναι ότι η ίδια η δομή του αστικού ιστού των ελληνικών πόλεων γενικότερα –και της Σπάρτης– δημιουργεί αυτόν τον αποκλεισμό. Ο κοινωνικός αποκλεισμός δηλαδή, που είναι ένα από τα μεγάλα θέματα που μας απασχολούν, μπορεί να μην προέρχεται από την κοινωνία της πόλης, αλλά από τα φυσικά εμπόδια. Για να είμαι ειλικρινής, όταν σας έθετα την ερώτηση, είχα στο μυαλό μου περισσότερο το θέμα των εγκαταστάσεων/υποδομών και όχι των προκαταλήψεων, που θεωρώ αδιανόητο να υπάρχουν εν έτει 2014. Σωστά. Όχι όμως ότι δεν υπάρχουν προβλήματα σ’ αυτό το επίπεδο. Φυσικά, εδώ πρέπει και το πρόσωπο με αναπηρία να δουλέψει με την ψυχολογία του. Να μην το εγκλωβίσει η μικρότερου ή μεγαλύτερου βαθμού αρνητική άποψη του άλλου, όσο να του δώσει φτερά η προσωπική του δύναμη να επιβληθεί. Κι αν η λέξη «επιβολή» είναι λίγο δύσκολη και παρεξηγημένη, να διευκρινίσω τι εννοώ: να αποδείξω πρώτα απ’ όλα στον εαυτό μου και στους άλλους ότι αυτό μπορώ να το κάνω και εγώ, όπως όλα τα πράγματα στην καθημερινότητα, αρκεί να μη μου προβάλεις εμπόδια.
Προσωπικά, επειδή είμαι άτομο με πρόβλημα όρασης, θεωρώ ότι το μόνο πράγμα που δεν μπορώ να κάνω είναι να οδηγήσω. Όλα τα υπόλοιπα μπορώ να τα κάνω. Και τα κάνω. Φυσικά μια κινητική αναπηρία προκαλεί περισσότερα προβλήματα. Το δομημένο περιβάλλον δημιουργεί τρομερές δυσκολίες στη ζωή ενός ανθρώπου, ειδικά με κινητικά προβλήματα, γιατί δεν υπάρχουν υποδομές σε δημόσια/ιδιωτικά κτίρια, επιχειρήσεις κλπ. Ποιες βελτιώσεις λοιπόν θα μπορούσαν να γίνουν άμεσα ή/και μακροπρόθεσμα για τη βελτίωση της καθημερινότητάς σας, όχι μόνο σε επίπεδο τοπικό αλλά και κεντρικού κράτους; Από τη δεκαετία του 1980 και μετά, κερδίσαμε πάρα πολλά πράγματα. Πλέον δεν βλέπουμε τυφλούς επαίτες στο δρόμο (εκτός κάποιων στις μεγάλες πόλεις που το επιλέγουν συνειδητά). Υπάρχει μια καλύτερη κοινωνική ένταξη των ΑμεΑ. Όμως αυτή η περίοδος της κρίσης, που φέρνει πάρα πολλά προβλήματα, τα μεγεθύνει στην περίπτωση των ΑμεΑ. Για παράδειγμα, όταν το κοπάδι των θηλαστικών το κυνηγούν τα σαρκοφάγα, τα πρώτα θύματα είναι τα μικρά, τα τραυματισμένα ή τα ασθενή ζώα. Αυτό συμβαίνει και τώρα. Οι δυσκολίες που υπάρχουν έχουν φέρει μια ανατροπή και στο κοινωνικό κομμάτι, καθώς οι άνθρωποι που πάντα υποστήριζαν την ομάδα των ΑμεΑ έχουν χάσει αυτό το συναίσθημα, διότι κάποια στιγμή μπορεί να τους θεωρήσουν «βολεμένους», επειδή πχ οι ίδιοι είναι άνεργοι ενώ εκείνοι (σ.σ. τα ΑμεΑ) αμείβονται, παίρνουν ένα επίδομα. Ή σκέφτονται πως δεν μπορούν να κάνουν πράγματα για τους αναπήρους, όταν οι ίδιοι έχουν τεράστια προβλήματα. Χάσαμε λοιπόν ένα μεγάλο τμήμα του κοινωνικού ερείσματος, πράγμα που έγινε και εσκεμμένα με την εκμετάλλευση του -κακού κατά τη γνώμη μου- όρου των «αναπήρων-μαϊμού», όποτε μαϊμουδοποιηθήκαμε όλοι εδώ που τα λέμε. Επίσης χάσαμε πολλά από τις μειώσεις που έχουν γίνει σε επιδόματα κλπ. Παροχές που οφείλει να προσφέρει ένα κοινωνικό κράτος στα ΑμεΑ για να μπορέσουν να επιβιώσουν.
Η οικονομική κρίση, η οποία πιέζει όλους, συμπιέζει ακόμη περισσότερο τα άτομα με αναπηρία, που δεν έχουμε –το σημαντικότερο– εναλλακτικές διεξόδους. Ένας άνεργος ίσως αποφασίσει να φύγει στο εξωτερικό για να αναζητήσει την τύχη του. Εγώ πού να πάω; Ή ποια απάντηση μπορεί να δώσει κανείς στον άνθρωπο που, με όλα αυτά που συμβαίνουν στα υγειονομικά, τρέμει εάν και κατά πόσον την επόμενη εβδομάδα θα μπορεί να έχει τα φάρμακά του ή αν θα πρέπει να τα πληρώσει όλα από την τσέπη του; Όλα αυτά έχουν λοιπόν επιφέρει μεγάλη μείωση σε όσα πήγαιναν να δείξουν μια τάση βελτίωσης και στον τομέα της προσβασιμότητας. Έχουμε τους νόμους, οι οποίοι δεν εφαρμόζονται. Και αν θα εφαρμοστούν, έχουν μια μεγάλη περίοδο χάριτος. Θα δούμε ουσιαστικές αλλαγές ίσως μετά το 2020, με την εφαρμογή του νέου Οικοδομικού Κώδικα, ο οποίος επιβάλλει όλες οι νέες οικοδομές, αλλά και οι παλιές, να είναι προσβάσιμες. Φυσικά δεν θα γίνουν όλα άμεσα διά μιας το 2020, όμως είναι μια πολύ μεγάλη υπόθεση το ότι υπάρχει μια κατεύθυνση προς τη βελτίωση της προσβασιμότητας. Ως σωματείο εμείς εδώ στη Λακωνία έχουμε κάνει μια πολύ μεγάλη προσπάθεια, γιατί ασχολούμαστε πολύ με το κομμάτι της προσβασιμότητας. Στις 9 Ιουλίου πέρασε ομόφωνα στο Περιφερειακό Συμβούλιο πρότασή μας που βασιζόταν κυρίως σε έρευνα που πραγματοποιήσαμε με εθελοντές επιστήμονες πάνω στην προσβασιμότητα των ξενοδοχειακών χώρων της Σπάρτης. Να ευχαριστήσουμε εδώ τους ξενοδόχους που συμμετείχαν, παρόλο που τα αποτελέσματα ήταν «από χέρι» σίγουρο πως θα ήταν αρνητικά.

Περάσαμε λοιπόν στην Περιφέρεια Πελοποννήσου μία σοβαρότατη απόφαση που κάνει τον «σχεδιασμό για όλους» κεντρικό άξονα των πολιτικών για τα επόμενα χρόνια. Των πολιτικών της Περιφέρειας; Ναι. Ο «σχεδιασμός για όλους» σημαίνει ότι ο ανάπηρος πλέον συνταυτίζεται/συμμαχεί με τον υπόλοιπο πληθυσμό. Δεν παλεύουμε λοιπόν μόνο για τους αναπήρους, αλλά για όλα τα άτομα που αντιμετωπίζουν παροδικά ή μόνιμα προβλήματα, κινητικά ή αισθητηριακά, όπως λχ οι ηλικιωμένοι. Έτσι, πλέον, το ποσοστό για το οποίο συζητούμε και για το οποίο πρέπει να μεριμνήσει η Πολιτεία είναι πάνω απ’ το 50% του πληθυσμού. Οι άνθρωποι δηλαδή που χρήζουν κάποιας ειδικής βοήθειας; Ναι. Που έχουν κάποια κινητική ή αισθητηριακή ανάγκη λόγω ηλικίας, τραυματισμού κλπ. Ο «σχεδιασμός για όλους» μιλά για προσβασιμότητα, ράμπες, ειδικά ασανσέρ που θα είναι όχι μόνο για τους αναπήρους αλλά για όλους. Ακόμη περιλαμβάνει και το ηλεκτρονικό περιβάλλον, ώστε μέσα από τη χρήση συγκεκριμένων προτύπων ένας ιστότοπος να είναι προσβάσιμος και στους ανθρώπους με οπτική ή νοητική αναπηρία ή και στους κωφούς, όπου χρειάζεται ένα κείμενο λιγότερο δυσνόητο απ’ ότι για τον υπόλοιπο πληθυσμό (αφού για τους κωφούς υπάρχει μία κατά γενική ομολογία μικρότερη μορφωτική δυνατότητα. Αν λοιπόν δεν υπάρχουν εμπόδια, τότε η αναπηρία δεν φαίνεται. Αν σε όλες τις υπηρεσίες, καφετέριες, εστιατόρια κλπ ο άνθρωπος σε αμαξίδιο μπορούσε να βρει θέση στάθμευσης, ράμπα να φτάσει μέχρι την εξυπηρέτηση του πολίτη/πελάτη, προσβάσιμη τουαλέτα κλπ, τότε η αναπηρία δεν θα γινόταν εμφανής.

Το σωματείο ΑμεΑ Λακωνίας πότε ιδρύθηκε, με ποιο σκοπό και πόσα μέλη αριθμεί; Επισήμως ιδρύθηκε το 2000. Αριθμεί περίπου 500 μέλη αυτή τη στιγμή. Δεν είναι μεγάλο το νούμερο, αφού στην Ελλάδα παρατηρείται το φαινόμενο κάποιοι να πρωτοστατούν στις διεκδικήσεις και κάποιοι να περιμένουν να επωφεληθούν ή να μην ασχολούνται καν. Πρέπει να καταλάβουν όλοι πως όσο πιο δυνατό και ικανό είναι το σωματείο τους τόσα περισσότερα πράγματα μπορούν να απαιτηθούν -από τις αρχές κυρίως. Η ισχύς εν τη ενώσει. Βρισκόμαστε σε μία εποχή σφοδρών χτυπημάτων κατά της αναπηρίας. Η έκφραση «αφανισμός», που συχνά χρησιμοποιώ, είναι κυριολεκτική. Αυτό για να το αντιμετωπίσουμε χρειάζεται οργάνωση. Άρα τους καλούμε όλους να έλθουν εδώ. Το ποσό της ετήσιας συνδρομής είναι μόλις 5 ευρώ, το οποίο εισπράττεται μόνο από εκείνους που μπορούν να το διαθέσουν.
Η ενημέρωση που θα πάρει κάποιος είναι πάρα πολύ σημαντική. Διότι δεν σας κρύβω ότι ακόμη και σήμερα υπάρχουν άνθρωποι που λόγω προσωπικών ή οικογενειακών αναστολών δεν παίρνουν το επίδομα ή δεν γνωρίζουν τα δικαιώματά τους. Προσπαθούν να κρυφτούν. Η αναπηρία υπάρχει, είναι εδώ. Πρέπει να την κάνουμε όσο το δυνατόν καλύτερη. Και το σωματείο γι’ αυτό είναι εδώ: να ενημερώσει, να βοηθήσει, να παρέμβει όπου χρειάζεται και να προσφέρει και στις αρχές λύσεις και σκέψεις που μπορούν να οδηγήσουν και στην ανάπτυξη. Η πρόταση λχ που υποβάλαμε στην Περιφέρεια Πελοποννήσου εμπεριέχει την έννοια της ανάπτυξης. Θα πάρουν χρήματα οι ξενοδοχειακοί χώροι για να γίνουν προσβάσιμοι. Το ίδιο και οι επιχειρήσεις. Θα έρθει τουρισμός ηλικιωμένων και αναπήρων από το εξωτερικό, οι οποίοι αυτή τη στιγμή δεν μπορούν να έρθουν. Θα παρέμβουμε στα κτίρια, στους αρχαιολογικούς χώρους, και το όφελος θα είναι πολλαπλό. Άρα δεν λέμε μόνο «δώστε μας», αλλά «πάρτε κι από μας». Γιατί υπάρχει και αναπτυξιακή τροχιά μέσα από αυτή την προσπάθεια. Ποιος είναι ο προγραμματισμός του σωματείου για το επόμενο διάστημα; Είδαμε πως κάνετε ήδη μαθήματα γραφής και ανάγνωσης τυφλών. Ήταν κάτι που το απαιτούσαν καιρό εδώ οι άνθρωποι και καταφέραμε με τη βοήθεια της Εθνικής Ομοσπονδίας Τυφλών από την Αθήνα να το υλοποιήσουμε, τόσο για τα μέλη μας -που είναι τυφλά άτομα- όσο και για τους άλλους ανθρώπους που ήθελαν να μάθουν και είναι αρκετοί. Να διευκρινίσουμε ότι η εκμάθηση της μεθόδου δεν περιορίζεται στους τυφλούς, μπορούν και βλέποντα άτομα να εκπαιδευθούν. Ναι, το συγκεκριμένο τμήμα που είδατε θα πάρει και πιστοποίηση της γνώσης γραφής και ανάγνωσης τυφλών. Για όσους δεν θέλουν αυτή την πιστοποίηση, προγραμματίζουμε βέβαια και σεμινάρια σε διάφορες πόλεις της Λακωνίας, όπου θα μπορεί κάποιος μέσα σε ένα τρίωρο να πάρει μια «γεύση» της γραφής και ανάγνωσης τυφλών. Εάν υπάρξει ενδιαφέρον, θα δημιουργηθεί και δεύτερο τμήμα, με την απειροελάχιστη συνδρομή ενός αρωγού μέλους, της τάξης των 10 ευρώ το χρόνο. Αρωγά μέλη είναι εκείνα που δεν έχουν το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι, αλλά είναι φίλοι του συλλόγου. Γίνεται επίσης προσπάθεια να καταφέρουμε να οργανώσουμε τμήμα εκμάθησης νοηματικής γλώσσας, κάτι που έχει μεγαλύτερα προβλήματα καθώς χρειάζεται περισσότερος χρόνος εκπαίδευσης και το τμήμα πρέπει να έχει τουλάχιστον επτά μόνιμα εκπαιδευόμενους. Πιστεύω όμως να το κατορθώσουμε. Επιπλέον έχουμε ξεκινήσει τις επαφές μας με τους δήμους και τις καινούργιες δημοτικές αρχές για προτάσεις και παρεμβάσεις.
Πρόσφατα βρεθήκαμε στο δημαρχείο, σε μια ωραία συνάντηση με το δήμαρχο, Σπάρτης τους αιρετούς που ασχολούνται με την αναπηρία και τη συμμετοχή παραγόντων της τεχνικής υπηρεσίας. Διότι γίνονται έργα όπως αυτό της Λεωνίδου, που παρότι το παρακολουθούσαμε από την αρχή υπήρξαν λάθη. Και πλέον η νομοθεσία δίνει τη δυνατότητα σε πρόσωπα ή φορείς όπως εμείς να καταγγείλουμε το έργο και εφόσον αυτό είναι πληρωμένο από την Ευρωπαϊκή Ένωση να μην πληρωθεί αν δεν πληροί τις προδιαγραφές προσβασιμότητας. Αυτά συζητήσαμε με το δήμαρχο και τους υπευθύνους, για να διορθωθούν αυτά τα προβλήματα και ταυτόχρονα να γίνει καλός προγραμματισμός και για τη Λυκούργου που ακολουθεί. Αυτές οι προσπάθειες θα συνεχιστούν με όλους τους δήμους, για να μπορέσουμε να φτιάχνουμε πράγματα σωστά και όχι λανθασμένα. Διότι να τονίσουμε ότι ένα έργο έχει επιβάρυνση 2 με 3% στον οικονομικό προγραμματισμό εάν γίνει από την αρχή με τον «σχεδιασμό για όλους», ενώ αν το διορθώσουμε μετά μπορεί να φθάσουμε και στο 40%. Προγραμματίζεται επίσης μια ημερίδα για την 3η Δεκέμβρη, που είναι η Παγκόσμια Ημέρα Αναπηρίας. Εμείς κάθε χρόνο διοργανώνουμε εξάλλου και την κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας, που είναι ένας τρόπος επικοινωνίας και επαφής των μελών μας με τον υπόλοιπο πληθυσμό. Άλλωστε στο συγκεκριμένο χρονικό σημείο έχουμε κάνει προγραμματισμό για το πώς θα κινηθούμε σε επίπεδο ενημέρωσης γενικότερα του πληθυσμού πάνω σε θέματα αναπηρίας, λχ με επισκέψεις, που έχουν γίνει και παλαιότερα σε διάφορα μέρη του νομού. Για παράδειγμα σε σχολεία; Ακριβώς. Θα προσπαθήσουμε να γίνουν συγκεντρώσεις σε σχολεία ή και σε φορείς και συλλόγους που θα εκδηλώσουν ενδιαφέρον ερχόμενοι σε επαφή μαζί μας.
Σημαντικά επίσης είναι και τα σεμινάρια που κάνουμε κάθε τόσο για το πώς κινείται ο τυφλός και ο παραπληγικός, που είναι κι αυτό ένα σημαντικό κομμάτι για να μπορέσει να καταλάβει ο ενήλικας ή το παιδί γιατί δεν πρέπει να κλείνει τη ράμπα ή τη διάβαση των τυφλών. Σεμινάρια γενικώς για το πώς θα μπορέσει να γίνει καλύτερο το περιβάλλον μας χωρίς να κλείνουμε τους διαδρόμους με τις καφετέριες, τις καρέκλες κλπ και για το πόσο δύσκολο είναι να κινηθεί κανείς με αναπηρικό αμαξίδιο. Όλα αυτά βοηθούν στη διαμόρφωση μιας καλύτερης κοινωνίας. Εμείς είμαστε ανοικτοί σε όποιον επικοινωνήσει μαζί μας για να κάνουμε πράξη μια τέτοια διοργάνωση. Είναι σημαντικό οι άνθρωποι να γνωρίσουν την αναπηρία. Να έρθουμε λίγο στο πρόσωπό σας. Διαπιστώνουμε ένα εξαιρετικό επίπεδο λόγου. Έχετε κάνει κάποιες σπουδές; Ναι, έχω τελειώσει Φυσικοθεραπεία και τη Νομική Αθηνών. Πόσων ετών είστε; Είμαι 44. Από πού κατάγεστε; Από το Παρόρι. Είστε παντρεμένος; Ναι. Τι άλλο πιστεύετε πως θα έπρεπε να γνωρίζουμε για σας; Έχασα την όρασή μου στα δεκατέσσερα εντελώς ξαφνικά, ύστερα από μία επέμβαση. Αυτό που με βοήθησε να σταθώ ήταν η αγάπη από και προς την οικογένειά μου, η αγάπη για μένα τον ίδιο και η λαχτάρα να συνεχίσω, καθώς και ένα αίσθημα έλλειψης φόβου για τη θυσία. Αυτό σημαίνει πως δεν θα φοβηθώ να αγωνιστώ γι’ αυτό που αγαπώ. Ποτέ δε θα βρεις φίλους μόνο, θα βρεις και εχθρούς που μπορεί να σε πολεμήσουν –και πολύ άσχημα. Αν δεν φοβηθείς να πεθάνεις, δεν θα μπορέσεις και να αγωνιστείς. Για να μη φυγομαχήσεις, που είναι το πιο εύκολο και έρχεται μετά η απόσυρση από την κοινωνική ζωή, πρέπει να βγεις μπροστά με το πρόβλημα και έτσι να το αντιμετωπίσεις και να το ξεπεράσεις. Δείτε την ανάρτιση της συνέντευξης πατώντας στον ακόλουθο σύνδεσμο: http://laconialive.gr/?p=21870#more-21870